6 sınıf solunum sistemi, canlılar hayatta kalabilmek için su, hava ve besinleri kullanmak zorundadırlar. Kan, hücrelere taşınabilmesi için besine ve oksijene ihtiyaç duyar. Besin ve oksijen enerji üretmek için kullanılır. Havada bulunan oksijen gazı besinlerinin parçalanması, enerjinin oluşumu için etkin rol oynamaktadır. Canlıların ve bitkilerin solunumu sonucunda su ve karbondioksit gibi atık ürünler açığa çıkar. Oluşan enerji vücutta kullanılırken, karbondioksit ve su vücut dışına atılır. Havadaki gerekli gazları hücrelere ulaştırmak ve atık gazları vücut dışına atmak için bir araya gelen sisteme solunum sistemi denilir. Solunum sistemi yaşam boyu gaz alışverişinde bulunarak, sürekli görev yapar.
İnsanlardaki solunum sistemi burun ile akciğer ve akciğerlere hava taşıyan borulardan meydana gelmiştir. Akciğerlere hava taşıyan borular burun ve ağızla bağıntılı bir yapıdadır. 6 sınıf solunum sistemi burun, yutak, gırtlak, soluk borusu ve akciğerlerden meydana geldiği bilinmelidir. İlerleyen sınıflarda daha ayrıntılı bir şekilde görülür. - Burun: Solunum sisteminin ilk organı burundur. Burun içinde kıllar, sümüksü sıvı bulunan kıvrımlı kanallar ve kılcal kan damarlarından meydana gelmektedir. Burundaki mukoza denilen sümüksü sıvı, koku alımında havadaki polen, toz ve mikropların tutulmasını ve havanın nemlendirilmesini sağlar. Burun kılları, bir çeşit süzgeç gibi havadaki zararlı maddeleri tutmayı sağlar. Burun içeresindeki yoğun kan damarları ise havanın burundan geçişi sırasında ısıtılmasını sağlar. Burnun görevleri arasında, solunan havanın kokusunu algılama, solunan havayı vücut sıcaklığına kadar ısıtma, solunan havayı nemlendirme ve havanın temizlenmesini sağlar.
- Yutak: Soluk borusu ile yemek borusunun birleştiği bir kavşak görevi yapmaktadır. Yapısında özel, hareketli kapakçık bulunur. Yutağın görevi, solunan havanın soluk borusuna, yutulan lokmanın ise yemek borusuna iletilmesini sağlar. Ayrıca grip ve nezle gibi solunum hastalıkları durumunda burun tıkanmış olabileceği için, bir süreliğine nefesin ağızdan alımını sağlar.
- Gırtlak: Soluk borusunun başlangıcında bulunan kıkırdaklı yapıya gırtlak denilir. Yani yutak ile soluk borusu arasında bulunan ses kutusudur. Burada esnek ses telleri bulunur ve konuşmamızı sağlar. Ses telleri soluk verme esnasında titreşerek, konuşma sesinin oluşumunda rol oynar.
- Soluk Borusu: Gırtlak ile akciğer arasında uzun kanal şeklinde hava taşıyan yapılar soluk borusu diye adlandırılır. Soluk borusunun yapısında, üst üste dizilmiş kıkırdak halkalar, düz kaslar ve nemli bir zar bulunur. Nemli zar tabakası mikropları ve tozları tutarak balgam şeklinde yutağa doğru iletmede yardımcıdır. Soluk borusunda bulunan kıkırdak halkalar soluk borusunun her zaman açık kalmasını sağlayan yapıdır.
- Akciğerler: Solunum sisteminin en temel organı akciğerlerdir. Akciğerler göğüs boşluğunda bulunarak, çevresindeki minik kafesler tarafından korunur. Akciğerlerin yapısı süngere benzer bir niteliktedir ve hacmi büyüyüp küçülebilir. Akciğerlerin dışı ile sağlam bir zarla kaplı olup, bu zar onu dış etkilerden korur.
Solunum Sistemi Sağlığının Korunması İçin Neler Yapılmalı? - Havası temiz olan yerlerde bulunulmalıdır. Nemli ve rutubetli ortamlardan uzak durulmalıdır.
- Sigara, uyuşturucu ve alkol gibi zararlı maddelerden kaçınılmalıdır. Aksi taktirde solunum güçlüğüne, kalp krizine ve akciğer kanserine sebebiyet verebilir.
- Terliyken üşütülmemelidir.
- Balgam ve tükürük gibi salgılar yere bırakılmamalıdır.
- Vereme karşı BCG aşısı yaptırılmalıdır.
- Soğuk havalarda nefes ağızdan değil burundan alınmalıdır.
|
.jpg "Hücre Solunumu Nedir ve Nasıl Yapılır?")
