Oksijensiz Solunum Nedir ve Nasıl Yapılır?

Oksijensiz solunum, bilimsel adıyla 'Anaerobik Solunum', bazı canlılarda zorunlu solunum yolu olmakla birlikte, oksijenli solunum yapan canlılar için de ortamda oksijen kalmadığında yapılan solunum çeşididir. Adından da anlaşılacağı üzere, bu solunum yolunda oksijen kullanılmaz.

Oksijensiz Solunumun Tanımı ve Önemi

Oksijensiz solunum, oksijen kullanmadan ATP yani enerji üretme olayıdır. Canlılığın devamı için organizma enerji üretmek zorundadır. Oksijensiz solunum yapan canlılarda çeşitli kimyasal ve biyolojik tepkimeler sonucunda oksijen kullanılmaksızın enerji üretilmektedir. Oksijensiz solunumda oksijenli solunuma göre enerji üretimi daha azdır. Oksijenli solunumda 38 ATP üretilirken, oksijensiz solunumda sadece 2 ATP üretilmektedir.

Oksijensiz Solunumun Kullanım Alanları

Sütten peynir veya yoğurt eldesi, hamur mayalanması veya bira elde edilirken oksijensiz solunum yapan bakterilerden yararlanılır.

Oksijensiz Solunum Türleri

Oksijensiz solunumun iki farklı türü vardır. (Oksijensiz Solunum = Fermantasyon)

Etil Alkol Fermantasyonu
Laktik Asit Fermantasyonu

Etil Alkol Fermantasyonu

Etil Alkol Fermantasyonunda 'glikoliz' denilen evre sonucunda 2 ATP harcanmasından sonra glikozun parçalanmasıyla 4 ATP elde edilir.

Laktik Asit Fermantasyonu

Laktik Asit Fermantasyonunda da aynı olay meydana gelmesine rağmen, Etil Alkol Fermantasyonunda 2 adet karbondioksit molekülü oluşurken, Laktik Asit Fermantasyonunda oluşmaz.

İnsanda Oksijensiz Solunum

İnsanda oksijensiz solunum, Laktik Asit Fermantasyonu ile gerçekleşir. Bu oksijensiz solunum, çizgili kas hücrelerinde meydana gelir. Çizgili kaslar çok çalışmaya bağlı olarak yeterince oksijen alamadıklarında oksijensiz solunum ile ATP üretme yoluna giderler. Yoğun aktiviteler sonrası insanın yorulması da kaslardaki laktik asit birikiminden dolayıdır.

Oksijensiz Solunumun Mekanizması

Oksijensiz solunumun tamamı sitoplazmada gerçekleşir, tek hücreli canlılarda ve çizgili kaslarda görülür. Oksijensiz solunumda, 2 ATP harcanır, 4 ATP oluşur. Yani net kazanç 2 ATP'dir. Bu solunum türünde besinler tam olarak parçalanmaz. Sadece belirli bir miktarı parçalanır. Bu yüzden oksijensiz solunumda elde edilen enerji miktarı azdır.

Oksijensiz Solunumun Avantajları ve Dezavantajları

Oksijensiz solunum, oksijenli solunuma göre daha çabuk gerçekleşmektedir. Canlının ağırlığını azaltır. Ancak, enerji verimliliği düşüktür ve uzun süreli enerji ihtiyacını karşılamakta yetersiz kalır.

Sonuç

Oksijensiz solunum, bazı canlılar için hayati öneme sahip bir süreçtir. Oksijenin bulunmadığı ortamlarda enerji üretimini mümkün kılarak, organizmaların hayatta kalmasını sağlar. Ancak, enerji verimliliği düşük olduğu için, oksijenli solunumun mümkün olduğu durumlarda tercih edilmez.