Solunum Sistemi Türleri ve Özellikleri
15 Mayıs 2024

Solunum Sistemi Türleri ve Özellikleri

Solunum Sistemi, Ortamdaki gazların ve suyun vücuttaki hücrelere yeterli miktarda ulaştırılması ve aynı şekilde su ve karbondioksit olarak dışarı atılması görevini üstlenen sistemin ismidir. Bu alışveriş sonucu aynı zamanda enerji açığa çıkar. Bu enerji vücutta kullanılır. Bu sistemdeki başlıca organların yanı sıra deri, yutak, diyafram ve bronşlar yardımcı organdır. Asıl organlar ise burun, gırtlak, soluk borusu ve akciğerlerdir.

Burun: Solunum sisteminin ilk organı olarak bilinen burun, içinde kıllar ve sümüksü sıvının dışında kıvrımlı kanallar ve kılcal kan damaları da barındırır. Burunda bulunan kılların görevi zararlı maddelerin geçisine izin vermemektir. Yani aslında burun kıllarının alınması sağlık açısından zararlıdır. Sümüksü sıvının ise koku almanın dışındaki görevleri, toz, polen ve mikrop gibi ufak yapıların tutulması aynı zamanda havanın nemlendirilmesidir. İlk öğrendiğimde tuhaf karşıladığım nokta ise kılcal damarların görevi oldu. Bu damarların görevi ise havanın geçisi sırasında gerekli ısıyı sağlayarak ısıtmaktır. Özetle görevleri
  • Alınan havadaki kokuları algılama
  • Vücuda alınan havayı nemlendirme
  • Alınan havayı vücut sıcaklığına eriştirme
  • Bir sonraki organlara geçmeden önce havayı temizleme
Yutak: Soluk borusunun ve yemek borusunun birleştiği yerde bulunan yutak ikisi arasında kanal görevinin yanı sıra, solunan havanın soluk borusuna, yutulan yemeklerin yemek borusuna geçişini sağlar. Bünyesinde hareketli ve özel yapıda kapakçık barındırır. Bunlardan farklı olarak bazı alışılagelmiş basit hastalıklardan dolayı burnun kapanması ile ağızdan nefes alınmasını sağlayan organımızdır.

Gırtlak: Kıkırdaktan oluşan yapısıyla dikkat çeken bu organımız, soluk borusunun başlangıcında bulunur. Ses kutusu olarak da nitelendirilen bu organımız, konuşmamızda en çok etkiye sahip olan ses tellerini barındırır. Konuşma ise nefes alışverişimizdeki bu ses tellerinin titreşmesi ile sesin oluşumudur.

Soluk Borusu: Uzun kanal şeklindeki yapısıyla akciğerler ile gırtlak arasındaki hava geçişini sağlar. Bünyesinde ise kıkırdak halka şeklindeki yapıların dışında nemli olan zar ve kasların düz yapılısı mevcuttur. Balgamı da tam olarak bu yapı üretir. Nemli zar tabakası havadaki tozları tutarak yutağa gönderdiği halk arasında bilindiği üzere balgamdır. Kıkırdak halkalar ise soluk borusunun kapanmasını engeller.

Bronş ve Bronşçuklar: Soluk borusunu sağ ve sol akciğerler olmak üzere iki kolda bağlayan yapıya bronş denir. Bu yapı diğer yardımcı organlar gibi hava geçişini sağlarlar.

Deri: Üzerinde bulundurduğu gözenekler sayesinde tıkanmadığı sürece, oksijen alıp karbondioksiti vücut dışına atarak solunum sistemine yardımcı olur. Bu olayı bilindiği gibi terleme ile gerçekleştirir. Bu sebepten dolayı banyo yapıldıktan sonra gözeneklerin açılmasıyla rahatlık oluşur.

Diyafram Kası: Kas yapılı bu organ kasılıp gevşeme ile akciğere havanın giriş çıkışını sağlar. Kasılıp gevşerken basınç farkı oluşturarak, akciğerlerin vakumlama sistemi ile hava alıp vermesinde yardımcı olurlar.

Akciğerler: bu sistemdeki en temel organ olarak bilinen akciğer, kemiklerle çevrelenmiş korunan göğüs boşluğunda bulunurlar. Dışındaki sağlam yapılı zar ile dış etkenlerden korunur. Süngere benzeyen yapısı büyüyüp küçülebilir. Sağ ve sol olmak üzere iki kolda incelenen bu organımızın, sağ bölümü üç, sol bölümü ise iki odacıktan oluşur. Akciğerin içindeki bronşcukların uç kısmında bulunan hava keselerine alveol denir. Bu alveolların çevreleri, kılcal damarlarla sarmalanmıştır. Bu kılcal damarlar sayesinde gaz alışverişini sağlarlar ve bu organın yapısında milyonlarca alveol bulunur. Yine kandaki karbondioksitleri alveol tutar. Bu olay aynı zamanda hücre dışı solunumdur. Akciğerlerin sağlığını korumak için, soluduğumuz havanın temiz olmasına, terli iken soğuk ortamlarda bulunmamaya, kapalı bölgelerde uzun süre kalmamaya dikkat edilmedilir. Toz ve tütün mamüllerinin dumanın bulunduğu ortamlarda bulunmamak ve dahada önemlisi kullanmamaktır.

Nefes Alımında
  • Kaburgaların arasında bulunan kaslar kasılır.
  • Ardından diyafram kası kasılması gerçekleşir.
  • Göğüs boşluğunda genişleme meydana gelir.
  • Akciğerlerde de göğüs boşluğundaki gibi genişleme meydana gelir.
  • Akciğerlerdeki hava basıncı (Gaz basıncı) düşer.
  • Ve son olarak oksijen alveollere iletilir.
Nefes Verişinde
  • Kaburgalar arasındaki kaslar gevşer.
  • Nefes alımının aksine diyafram kası gevşer.
  • Göğüs boşluğunda ise daralma görülür.
  • Akciğerdeki boşlukta daralır.
  • Yine son olay alveolda biter. Nefes verişinde ise alveoldeki karbondioksit dışarı atılır.
Bu nefes alıp verme olayı, kısa süreli olarak kontrol altında olması istemli olduğunu göstermez. Nefes alışverişi bilinenin aksine istemsiz gerçekleşen olaydır. Bunların dışında solunum sisteminin sağlığını korumak için, burundan nefes alıp vermeye çalışılmalı, vereme karşı BCG aşısı yapılmalı, dengeli beslenilerek düzenli spor yapılmalı, alkol ve tütün ürünlerinden uzak durulmalı, orman gibi bol oksijenli ortamlara sık sık gidilerek kalabalık ve tozlu ortamlardan uzak durulmalıdır.

Solunum Hızını Etkileyen Faktörler
  • İlk olarak sinir impusları
  • Kaburga kaslarının kasılıp gevşeme hızları
  • Diyaframdaki kasların kasılıp gevşeme hızları
  • Akciğerdeki basıncın oranı
  • Kandaki karbondioksit oranı

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Bitkiler Nasıl Solunum Yapar?

Bitkiler Nasıl Solunum Yapar?

Haber Bülteni

Güncel

Oksijensiz Solunum Nedir ve Nasıl Yapılır?

Oksijensiz Solunum Nedir ve Nasıl Yapılır?

Güncel

Boğmaca Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi

Boğmaca Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi

Güncel

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Bitkisel Tedavisi

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Bitkisel Tedavisi